oorlogsschriften van friese jongere

To Hofstra (1924-2011) is zestien jaar en woont in Sneek als ze in mei 1940 begint met het schrijven over de veranderende wereld om haar heen. De Tweede Wereldoorlog is net uitgebroken en haar opleiding aan de huishoudschool wordt erdoor stopgezet. To zorgt, om de verplichte arbeidsdienst voor meisjes te omzeilen, als huishoudelijke hulp voor haar dove oma en volgt een opleiding tot kleermaker. Ondertussen schrijft ze zes jaar lang bijna dagelijks in haar dagboek. Ze verzamelt krantenartikelen, pamfletten, munten, bonnen en postzegels om haar teksten te illustreren. Zo beschrijft To het dagelijks leven tijdens de oorlog, zoals de bevrijding van Sneek op 15 april 1945:

‘Op eens komt er een zware gepantserde Duitse auto voorbij. Even later fietsende soldaten. Plotseling horen we hevig gedreun een hevig gesis en geknal. in de bijkeuken staan we met jassen aan dodelijk verschrikt bijeen. Er stijgen in de buurt van het stadhuis grote rookwolken op. (..) Even later horen we dan ook knallen en er verschijnen mannen in blauwe overalls op straat met wit-blauwe banden om de arm waarop staat Oranje NBS. Zij vegen de straten schoon. Ze zeggen dat Sneek hiermee is vrijgegeven door de Duitsers. Iedere tank wordt bestormd. De mensen vliegen uit huis. Het gejuich is niet van de lucht.’

Na de oorlog gebruikt To haar eigen schriften bij de lessen die zij geeft als onderwijzeres in het jeugdwerk. Begin 2000 draagt To, dan 75 jaar, de schriften over aan het Fries Verzetsmuseum. Sindsdien heeft het Fries Verzetsmuseum de schriften toegankelijk gemaakt voor een breder publiek. Vanwege het kwetsbare materiaal werden de oorlogsschriften gedigitaliseerd en zijn ze voor iedereen te lezen via de website oorlogsschriften.nl. Voor zowel onderzoek als voor het onderwijs zijn de schriften erg bruikbaar. Het museum hoopt met het openbaar maken van de schriften om bezoekers te inspireren verder onderzoek te doen naar persoonlijke verhalen uit de oorlog. De webapp werd ontwikkeld door het bedrijf Coolminds en is toegankelijk via de internetbrowser, maar kan ook op een tablet of smartphone worden bekeken.