verhalen

bij objecten
verhalen

yad vashem medaille

De Yad Vashem medaille is de hoogste burgerlijke onderscheiding van de staat Israël en wordt verleend aan mensen die tijdens de Tweede Wereldoorlog Joden hebben geholpen. Op dit moment zijn er wereldwijd 20.000 mensen onderscheiden, waarvan zo’n 5.000 in Nederland en meer dan 500 in Friesland. In de collectie van het Verzetsmuseum zijn een aantal Yad Vashem medailles opgenomen, waaronder die van Nutte Cuperus en Reinou Cuperus de Jong. Nutte en Reinou boden in hun woning in Moddergat vanaf het voorjaar 1944 onderdak aan Hanneke Denneboom.

Een goed onderduikadres vinden was erg lastig. Veel Nederlanders zagen in eerste instantie de ernst van de situatie voor de Joden niet in. Daarbij was het helpen van onderduikers gevaarlijk en stonden er zware straffen op. Ook het verzet was tijdens de eerste twee jaren van de bezetting nog niet goed georganiseerd. Hoe vond je mensen die je voor onbepaalde tijd in huis wilden nemen? Hoe kwam je aan voedsel en kleding? Alles was schaars en voedsel en textiel was op de bon. Onderduikers hadden natuurlijk geen bonkaarten en met geld alleen kwam je er vaak niet.

In Friesland doken zo’n 3.000 Joden onder, dit is 10% van alle Joodse onderduikers in Nederland. Veel van deze onderduikers kregen hulp van het verzet, slechts een klein deel vond op eigen initiatief een duikadres. Vaak was het onderduiken op het Friese platteland een cultuurschok. Veel Joodse onderduikers kwamen uit een grote stad en waren niet gewend aan de soms primitieve omstandigheden op het platteland waarbij stromend water en moderne sanitaire voorzieningen ontbraken. Ook de Friese taal, andere gewoontes en ander eten zorgden voor het nodige ongemak. Het leven van onderduikers verschilde per persoon. Sommige onderduikers konden meewerken op de boerderij en hoefden zich alleen bij gevaar te verstoppen. Anderen zaten binnen in een klein kamertje. Een aantal Joodse kinderen ging gewoon naar school tijdens hun onderduikperiode.

afb
afb
© Fries Verzetsmuseum - alle rechten voorbehouden disclaimer