puzzelstukjes op hun plaats

Honderden mensen kwamen dit jaar bijeen op de Noordelijke Netwerkdag Oorlogsbronnen. Het thema van de bijeenkomst was 'zoeken naar personen in de Tweede Wereldoorlog'. Aan de hand van lezingen en workshops werden we bijgebracht op de voortgang van verschillende projecten: vaak zoektochten waar, na jaren werk, eindelijk de puzzelstukjes op hun plaats vallen. Wie er tijdens de netwerkdag niet bij kon zijn, kan de gemiste presentaties alsnog downloaden van oorlogsbronnen.nl.

De bijeenkomst begon met een opening door Dirk Mulder, directeur van Kamp Westerbork. Hij vertelde hoe belangrijk persoonsgegevens zijn voor het reconstrueren van oorlogsverhalen. Edwin Klijn van Netwerk Ooglogsbronnen illustreerde dit met de geschiedenis van familie Weiss als voorbeeld. Hun verhaal kon niet verteld worden zonder het verbinden van internationale collecties.

engelse piloten

Ook Stichting Missing Airmen Memorial Foundation vertelde over de constante zoektocht naar persoonsgegevens. Hun verhaal begon bij een grafsteen in Leeuwarden en leidde via het Duitse Bundesarchiv naar de voordeur van Downing Street 10. Uiteindelijk slaagden ze erin om de namen te achterhalen van de vier mannen die op de begraafplaats rustten. Hiermee is er eindelijk zekerheid voor de families van de slachtoffers.

WO2 films

In maart, april en mei 1944 maakte Rudolf Breslauwer in opdracht van kampcommandant Gemmeker opnames van het dagelijks leven in Westerbork. Ongeveer 95 minuten van dit unieke materiaal is bewaard gebleven, mogelijk zelfs meer. Het Nederlands instituut voor Beeld en Geluid werkt aan de reconstructie van deze beelden en de film is genomineerd voor opslag in het Memory of the World-register. Fragmenten van het werk werden op de netwerkdag getoond. Bovendien waren er beelden te zien van de Joodse huwelijksliturgie met opperrabbijn A.S. Levisson en de Joodse gemeenschap, die kort voor het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog gemaakt zijn. Het is uniek materiaal over de vooroorlogse Joodse gemeenschap in Leeuwarden.

underdûk yn fryslân

Gerard van der Veer presenteerde het project Underdûk yn Fryslân van Tresoar, in samenwerking met het Fries Verzetsmuseum en Herinneringscentrum Kamp Westerbork. Doel van dit project is om in beeld te krijgen wie er in Friesland ondergedoken hebben gezeten tijdens de Tweede Wereldoorlog. Naar schatting zijn dat tussen de 23.000 en 30.000 mensen. Een belangrijke hulpbron voor dit project was de spectaculaire vondst van ongeveer 15.000 onderduikkaarten begin dit jaar bij de Stichting Sneek 1940 – 1945.

verhalen doorgeven

De netwerkwerkdag hield niet op bij deze lezingen. Ook de omgang met historisch erfgoed en het koppelen van naamsbestanden tussen Kamp Westerbork en het Joods Monument kwamen aan bod. De dag werd afgesloten met gastsprekers die hun persoonlijke ervaringen van de Tweede Wereldoorlog of recentere conflicten vertelden. Een van deze gastsprekers was Eva Ritz-Weyl, een overlevende van Kamp Westerbork. Zij hoopt met haar verhaal schoolkinderen ervan te doordringen dat vrijheid niet vanzelfsprekend is. En dat ze zich realiseren dat discriminatie op grond van ras, geloof of anderszins desastreuze gevolgen kan hebben.