WO2-thesaurus van linked data naar linked open data

Netwerk Oorlogsbronnen (NOB) en het NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies hebben met de publicatie van de Tweede Wereldoorlog-thesaurus een stap gemaakt in de thematische ontsluiting van digitale bronnen uit deze periode. De thesaurus is sinds deze maand doorzoek- en doorbladerbaar via https://data.niod.nl/WO2_Thesaurus.html. Deze beschrijft bijna 1900 trefwoorden rond gebeurtenissen, plaatsen, concepten en objecten uit de Tweede Wereldoorlog.

Archieven kunnen hiermee hun WO2-collectie gestandaardiseerd ontsluiten, waardoor bijvoorbeeld koppeling met andere collecties mogelijk is. Het is voor onderzoekers en zoekenden dan eenvoudiger om met behulp van een trefwoord alle relevante objecten uit verschillende collecties te vinden. De betekenis en hiërarchie van elke thesaurusterm verrijken beschrijvende metadata enorm.

De gehele WO2-thesaurus kan met SPARQL bevraagd en Linked Open Data doorzocht worden. Ook zijn de losse termen in machine-leesbaar formaat downloadbaar. De thesaurus bevat termen om grote en bekende zaken van de Tweede Wereldoorlog te duiden. Zoals ‘bevrijding’, ‘bijltjesdag’, ‘kampen’, etcetera. Sommige woorden hebben in context van de Tweede Wereldoorlog een heel eigen betekenis. ‘Accommodatie’ betekent in het huidige tijdsbestek iets anders dan toen: het faciliteren van de bezetters.

Het matchen van termen
Het NIOD als beheerder van de WO2-thesaurus en het NOB als projectleider zijn deze zomer gezamenlijk begonnen aan het opschonen en uitbreiden van de semantische terminologie. Afgelopen maanden zijn 1874 termen gedocumenteerd en hiërarchisch aan elkaar verbonden. Ook is gestart met het geautomatiseerd vergelijken (ook wel 'matchen') van de WO2-thesaurus met thesauri van Oorlogs- en Verzetsorganisaties.

De eerste matches zijn uitgevoerd voor de bibliotheekcollectie en beeldbank van het NIOD, collecties uit de Brabant Cloud van Erfgoed Brabant en het Fries Verzetsmuseum. De laatste leverde mooie resultaten op. Van de 1897 termen uit de FVM-thesaurus zijn er 210 een exacte match met een term uit de WO2-thesaurus. Andersom heeft het Fries Verzetsmuseum de WO2-thesaurus kunnen aanvullen met drie termen. Inmiddels hebben zich zes andere organisaties aangemeld voor dit matchingsproces.

WO2-thesaurus in de toekomst
Gepubliceerd, en nu? In 2017 gaat Netwerk Oorlogsbronnen in gesprek met softwareleveranciers. Wens is om de WO2-thesaurus - en wellicht ook andere thesauri - in collectiebeheersystemen op te nemen. Op die manier kunnen collectie beschrijvers trefwoorden rechtstreeks in hun systeem selecteren.  

De publicatie is gerealiseerd tijdens de door de Koninklijke Bibliotheek en het Netwerk Digitaal Erfgoed georganiseerde Hack-a-LOD op 11 en 12 november 2016. NOB en NIOD zijn blij met de WO2-thesaurus in Linked Open Data en hopen dat veel WO2-collectiebeheerders er gebruik van maken. Heeft u vragen, aanvullingen of opmerkingen? Mail dan naar info@oorlogsbronnen.nl.