kind in oorlog online

het verhaal van: loek groenteman

Op 8 januari 1933 wordt Levi Groenteman in Amsterdam geboren. Drie jaar later krijgt hij een broertje, Max. De familie Groenteman woont in het centrum van Amsterdam aan de Sint Antoniesbreestraat. Vader Joop verkoopt bloemen en fruit op de markt en moeder Stella werkt in een confectieatelier. Levi beseft pas dat hij Joods is, wanneer hij de bioscoop niet in mag en een Jodenster moet dragen. In 1942 duikt Levi met behulp van zijn ouders onder en wordt zijn naam veranderd in Loekie van Kampen.

het verhaal van: bernhard van haersma buma

In mei 1940 woont de 8-jarige Bernhard van Haersma Buma samen met zijn zusjes en ouders in huize ‘De Harste’ in Ysbrechtum. Zijn vader is burgemeester van Wymbritseradiel. Bernhard en zijn oudste zusje gaan in Sneek naar school. In de klas vertelde de meester dat het oorlog was. Duitsland was Nederland binnen gevallen. Eenmaal thuis gekomen besefte Bernhard zich snel dat er onzekere tijden gingen aanbreken.

het verhaal van: eva en bram beem

De Joodse familie Beem verlaat halsoverkop hun huis in Leeuwarden als ze horen dat de Duitsers een razzia in de stad gaan houden. Ze wikkelen wat spulletjes in een tafelkleed en vertrekken. Het is een kille, regenachtige dag in november 1942. Dit is het verhaal van Eva (10) en Bram (8) Beem.

het verhaal van: hans en gerard

In 1944 woont de negen jaar oude Hans Horrëus de Haas met zijn ouders en oudere broer in Zwolle. Zijn vader Roelof is biologieleraar aan het Zwolse Gymnasium. Door zijn anti-Duitse houding loopt Roelof gevaar. Wanneer in september 1944 alle mannen onder de 45 jaar worden opgeroepen om loopgraven aan te leggen, vertrekt de familie uit Zwolle. Moeder Gerdiene gaat naar Amsterdam en Roelof reist samen met zijn zoons naar Friesland. Ze duiken onder op een boerderij vlak bij Grouw. Voor Hans, die gewend is aan het leven in de stad, is de onderduikperiode op het Friese platteland een groot feest.

het verhaal van: gelske van der vlugt

Op 14 mei 1941 wordt Gelske van der Vlugt op Oost-Java geboren. Ze is de jongste van vier kinderen. Haar ouders, beide leraar, zijn in 1930 uit Friesland naar Nederlands-Indië (het huidige Indonesië) verhuisd. Ze geven les aan verschillende Hollands-Chinese scholen. Japanse troepen bezetten in maart 1942 Nederlands-Indië. Gelske’s vader moet als krijgsgevangene aan de Burmaspoorweg werken. Eind 1942 wordt Gelske met haar haar broers en moeder in een ‘jappenkamp’ geplaatst. Hier moeten ze tot november 1945 blijven.

het verhaal van: garmt van kampen

In 1924 opent de familie Van Kampen een fotozaak aan de Tweebaksmarkt in Leeuwarden. ‘Foto Vaka’ verhuist in 1939 naar Sint Jacobstraat nummer 13. Luit van Kampen woont samen met zijn vader, moeder en vijf broers en zussen boven de winkel. Klanten komen naar ‘Foto Vaka’ om portretfoto’s te laten maken en voor het afdrukken van foto’s. Het personeel van de winkel maakt in de omgeving straatfoto’s die mensen kunnen kopen.

In de beginjaren van de bezetting merkt het gezin nog niet zoveel van de oorlog, maar dat zal snel veranderen.

het verhaal van: koos timmenga

Koos is het eerste kind van Jelle en Emmigje Timmenga. Enkele jaren later volgt nog een jongetje dat de roepnaam Tim krijgt. Het gezin Timmenga zet zich in de oorlogsjaren vol overtuiging in voor het nationaalsocialisme. Het hele gezin is lid van de Nationaal Socialistische beweging (NSB). Tim meldt zich in 1940 aan voor de Waffen-SS. Koos Timmenga is student medicijnen aan de Universiteit van Leiden en ontpopt zich als een van de voortrekkers van de Nationaalsocialistische Studentenbeweging in Nederland.

het verhaal van: sipke jansma

Sipke Jansma is zestien als de oorlog uitbreekt en de periode laat een blijvende invloed achter op de rest van zijn leven. Teleurgesteld in de naoorlogse samenleving, waar hij voor de bevrijding zoveel van heeft verwacht, verbrandt hij zijn dagboeken en tekeningen uit de jaren 1940-1945. Zijn onverwerkte oorlogsverleden is uiteindelijk aanleiding om zijn hengelsportzaak in Leeuwarden te sluiten en zich te vestigen als kunstenaar in Gersloot. Het schilderij is een typisch voorbeeld van de schilderstijl van autodidact Sipke Jansma waarbij vooral de felle kleuren in het oog springen. 

Sipke Jansma maakt in april 1995 het schilderij Moord bij Dronrijp en schenkt dit aan het Verzetsmuseum. De titel en de afbeelding verwijzen naar de executie die op 11 april 1945 plaatsvindt bij de brug bij Dronrijp. Hier fusilleert de Duitse bezetter elf mensen als represaille voor sabotage aan twee spoorlijnen door het verzet. Onder de slachtoffers van de executie zijn mensen die Jansma persoonlijk kent via zijn eigen illegale werkzaamheden tijdens de oorlog.

het verhaal van: trienke friso

Trienke was van 1933, zes jaar oud toen de oorlog begon, een jaar of tien toen de eerste onderduikers kwamen. Het was een tijd van grote geheimen, want met niemand op straat of op school kon ze delen dat er thuis onderduikers sliepen. “Ons werd het liegen geleerd’’, zegt ze nu. Maar spannend, nee, dat vond ze het niet eens. Als ze een vriendinnetje mee nam te spelen, wist ze dat ze niet zo maar haar huis binnen mocht gaan. Ze moesten bij de deur wachten en roepen. “Dan had oom Herman de tijd om naar zijn schuilplaats te gaan."

het verhaal van: een nsb jongen

Op 15 april 1945 is Friesland bevrijd van de Duitse bezetter. Dit verhaal gaat over een jongen die we de NSB jongen hebben genoemd.